مالیات بر در آمد اتفاقی چیست؟ + نحوه محاسبه و قوانین آن

مطابق با قانون مالیات مستقیم، یکی از انواع مالیات‌هایی که افراد مشمول آن هستند؛ مالیات بر درآمد اتفاقی است. همانطور که از نام آن مشخص است، این مالیات برای درآمدهایی تعلق می‌گیرد که اتفاقی هستند. به طور مثال، درآمدهای نقدی و غیر نقدی بلاعوض یا دریافت جایزه که به صورت اتفاقی و عدم امکان بدست آوردن شما در حین انجام کار، در گروه مالیات‌ها بر درآمد اتفاقی قرار می‌گیرند. بر اساس این قانون، لازم است که کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی، مبلغی را تحت عنوان این مالیات به سازمان امور مالیاتی پرداخت نمایند.

مالیات بر درآمد اتفاقی چیست؟

مالیات بر درآمد اتفاقی یکی از انواع سبک‌های مالیات است که در اکثر کشورها، لحاظ شده و امروزه نیز در لیست مالیات‌های ایران قرار می‌گیرد. مطابق با ماده ۱۱۹ قانون مالیات مستقیم، اگر یک شخص حقیقی یا حقوقی درآمد اتفاقی از یکی از سه راه زیر داشته باشد، باید مالیات بر درآمد اتفاقی را پرداخت کند.

1. هدیه بلاعوض: درآمدی که به صورت بلاعوض یا هدیه به افراد داده شود، مشمول این نوع مالیات است. بنابراین، اگر شخصی یک مبلغ نقدی و غیر نقدی را به فردی ارائه کند و از او انتظار برگشت مبلغ را نداشته باشد، درآمد حاصل از آن اتفاقی است.
2. معاملات محاباتی: ماعاملات محاباتی به معاملاتی گفته می‌شوند که درآمد از راه معاملاتی بدست بیاید که ارزش معاملاتی آن‌ها کمتر از حالت واقعی باشد. در واقع در این معامله، فرد به سود بسیار زیادی دست پیدا کرده است.
3. جایزه و قرعه کشی: اگر فرد در یکی از قرعه کشی‌های معتبر مبلغ یا اموال غیر منقول مانند ملک و خودرو برنده شود، درآمد اتفاقی داشته و باید مالیات آن را پرداخت کند.

معافیت‌های مالیات بر درآمدهای اتفاقی

اگرچه افراد زیادی مشمول مالیات بر درآمدهای اتفاقی نیستند؛ اما همچنان سازمان امور مالیاتی، یک سری استثنا و معافیت‌هایی را نیز در نظر گرفته است که اگر دارای شرایط آن‌ها باشید، عملا نیازی به پرداخت مالیات بر درآمد اتفاقی نخواهید داشت. مطابق با قانون ۱۲ مالیات، این معافیت‌ها به شرح زیر هستند:

• افراد تحت پوشش سازمان‌های خیریه، موسسات دولتی و شهرداری‌ها: افرادی که تحت پوشش کمک‌های نقدی و غیر نقدی سازمان‌های خیریه همچون بهزیستی هستند، هنگام دریافت هدیه‌های بلاعوض نیز نیازی به پرداخت مالیات ندارند.
• رخ دادن بلایای طبیعی: در صورتی که کمک بلاعوض هنگام رخ دادن بلایای طبیعی همچون سیل، زلزله و آتش سوزی رخ بدهد، دولت، هلال احمر و هر شخص دیگری که به این افراد کمک کند، مبلغ دریافت شده در گروه مالیات‌های بر درآمد اتفاقی قرار نمی‌گیرد.
• درآمدهای تشویقی: ممکن است دولت برای تشویق فعالان اقتصادی به تولید، خرید و صادرات و تولید محصولات کشاورزی، جوایزی را برای افراد فعال در این حوزه‌ها در نظر بگیرد. درآمدهای بدست آمده در گروه درآمدهای مشمول مالیات اتفاقی قرار نمی‌گیرند و نیازی به پرداخت مالیات برای آن‌ها نیست.
• کمک‌های ارائه شده به شرکت‌های دانش بنیان و استارتاپ‌ها: در سال‌های اخیر دولت برای تشویق و بهبود عملکرد شرکت‌های دانش بنیان و استارتاپ‌هایی که در پارک‌های علم و فناوری مشغول به فعالیت هستند، کمک‌هایی را ارائه می‌کند که این کمک‌ها چه به صورت نقدی باشند چه غیر نقدی، مشمول درآمد اتفاقی نیستند.

مالیات بر درآمد اتفاقی چقدر است؟

نحوه محاسبه مالیات بر درآمد اتفاقی بسته به اینکه شخص حقوقی باشد یا حقیقی متفاوت است.

نحوه محاسبه مالیات بر درآمد اتفاقی اشخاص حقیقی

کلیه اشخاص حقیقی مطابق با ماده ۱۳۱ قانون مالیات مستقیم، باید این مالیات را با درصدهای زیر پرداخت کنند. این افراد نیازی به دریافت خدمات حسابداری مالیاتی ندارند و مالیات به صورت مستقیم و بدون محاسبه پیچیده پرداخت خواهد شد.

• اگر میزان درآمد اتفاقی تا ۵۰ میلیون تومان باشد، ۱۵% از آن مشمول مالیات است.
• اگر میزان درآمد اتفاقی بین ۵۰ میلیون تومان تا ۱۰۰ میلیون تومان باشد، میزان مالیات ۲۰% است.
• اگر میزان درآمد اتفاقی بیش از ۱۰۰ میلیون تومان باشد، میزان مالیات ۲۵% درصد است.

نحوه محاسبه مالیات بر درآمد اتفاقی اشخاص حقوقی

مطابق با بخشنامه شماره ۲۳۰/۹۷/۱۵۸ در سال ۱۳۹۷ میزان مالیات بر درآمد اتفاقی اشخاص حقوقی بر اساس ماده ۱۳۱ محاسبه می‌شود. این نوع مالیات برخلاف اشخاص حقیقی، به راحتی محاسبه نمی‌شود و لازم است که از طریق رسیدگی به دفاتر آن را تشخیص داد. با این حال مطابق با ماده ۱۰۵ قانون مالیات مستقیم، فعالیت انتفاعی اشخاص حقوقی مشمول مالیات به نرخ ۲۵ درصد است و در استنثاعات دیگر لازم است که اشخاص حقوقی ۱۵، ۲۰ و ۲۵ درصد از درآمد اتفاقی خود را به عنوان مالیات پرداخت کنند.

قانون مالیات بر درآمد اتفاقی و ماده‌های آن

قانون مالیات بر درآمدهای اتفاقی دارای ماده‌های مهمی است که باید حتما به آن‌ها پرداخته شود تا افراد مشمول این مالیات، درک بهتری از آن داشته باشند.

• ماده ۱۱۹: مطابق با این ماده هر شخص حقیقی و حقوقی درآمدی نقدی و غیر نقدی به صورت بلاعوض از طریق جایزه دریافت کند، مشمول مالیات اتفاقی مطابق با نرخ تعیین شده در ماده ۱۳۱ این قانون است.
• ماده ۱۲۰: مطابق با این ماده، درآمد مشمول مالیات بر درآمد اتفاقی به صورت ۱۰۰ درصد از درآمد حاصل شده تعیین می‌شود. اگر این درآمد غیر نقدی باشد، به بهای روز و مطابق با مقررات محاسبه می‌گردد. برای کلیه املاکی که در اجرای مقاد ماده ۶۴ این قانون ارزش معاملاتی تعیین شده است، ارزش معاملاتی ماخد برای مالیات محاسبه می‌شود.
• ماده ۱۲۱: صلح با شرط خیار فسخ و هبه با حق رجوع از نظر مالیاتی قطعی تلقی می‌شود؛ اما اگر ۶ ماه از تاریخ وقوع عقد، معامله فسخ یا اقاله یا رجوع شود؛ وجوهی که به عنوان مالیات فصل پرداخت شده‌اند، قابل استرداد خواهند بود.
• ماده ۱۲۲: در مورد صلح مالی که منافع آن مادام العمر و برای یک مدت معین به مصالح و شخص ثالث اختصاص داده می‌شود بهای مال به ماخد جمع ارزش عین و منفعت در تاریخ تعلق منافخ، ماخد مالیات متصالح در تاریخ مشخص شده می‌باشد.
• ماده ۱۲۳: اگر کمک بلاعوض منافع مالی به طور دائم یا موقت به یک شخص داده شود، فرد انتقال گیرنده موظف است که مالیات منافع هر سال را در سال بعد پرداخت نماید.
• ماده ۱۲۴: مال مورد وصیت به نفع اشخاص مشخص در حدودی که وصیت قانونی نافذ است بعد از قطعی شدن آن در مورد وراث به سهم‌الارث آن‌ها اضافه و مشمول مالیات بر ارث است؛ اما در صورت غیر وارث نسبت به کل آن مشمول پرداخت مالیات بر درآمد اتفاقی خواهد بود.
• ماده ۱۲۵: انتقالاتی که طبق مقررات فصل مربوط به مالیات بر ارث مشمول مالیات است، مشمول مالیات بر درآمد اتفاقی نمی‌باشند.
• ماده ۱۲۶: صاحبان درآمد موضوع این فصل از قانون موظف هستند که تا هر سال اظهارنامه مالیاتی خود را در مورد منافع موضوع ماده ۱۲۳ این قانون تا آخر اردیبهشت ماه سال بعد و در موارد دیگر حداکثر تا ۳۰ روز بعد از دریافت مبلغ از تاریخ تحصیل درآمد یا تعلق منافع به اداره امور مالیاتی مربوط تسلیم و مالیات متعلق را بپردازند. در صورتی که معامله در دفاتر اسناد رسمی انجام و مالیات وصول شده باشد نیازی به تسلیم اظهارنامه مالیاتی نیست.

محاسب گران فرتاک؛ مشاور مالی شما در قانون مالیات‌های مستقیم

قانون مالیات‌های مستقیم تنوع بسیار زیادی دارند. شناسایی این قوانین و پایبندی به آن‌ها، یکی از معضلات مهم برای مودیان مالیاتی است. شرکت محاسب گران فرتاک با هدف ارائه خدمات حسابداری مالیاتی و مالی به مردم ایران روی کار آمده است. در صورت نیاز به دریافت مشاوره مالی مالیاتی و اطلاع از قوانین مالیات‌های مستقیم، می‌توانید با کارشناسان محاسب گران فرتاک در ارتباط باشید تا بر اساس نیاز شما، بهترین مشاوره‌های مالی و مالیاتی را ارائه کنند.