فرمول حسابداری چیست؟ | راهنمای جامع انواع فرمول حسابداری

فرمول حسابداری، مهم‌ترین ابزار یک حسابدار برای محاسبات دقیق، گزارش‌دهی مالی و تعیین سود و زیان یک واحد اقتصادی است. این فرمول با ثابت در نظر گرفتن مجموع بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام در برابر دارایی‌ها، امکان تهیه صورت‌های مالی دقیق و متوازن را فراهم می‌کند. جالب است بدانید که بسیاری از فرمول‌های حسابداری دیگر، مشتق شده از این معادله اصلی هستند. در این مقاله، با این فرمول‌ها و کاربردهای آن‌ها به طور کامل آشنا خواهید شد.

فرمول حسابداری چیست؟

فرمول حسابداری، که با نام معادله ترازنامه نیز شناخته می‌شود، پایه و اساس تمام محاسبات حسابداری است. این فرمول ساده اما قدرتمند، مجموع بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام را با دارایی‌ها برابر می‌کند و به این ترتیب، هر تراکنش مالی را می‌توان از طریق آن بررسی و کنترل کرد. درست مانند سایر معادلات ریاضی، دو طرف این فرمول همیشه باید با هم برابر باشند و توازن آن همواره حفظ شود. در مجموع، فرمول حسابداری به شرح زیر است:

دارایی‌ها = بدهی‌ها + حقوق صاحبان سهام

انواع فرمول حسابداری

اگرچه فرمول ترازنامه پایه و اساس بسیاری از معادلات حسابداری است، اما برای ارائه خدمات مالی دقیق و مطمئن، نیاز به استفاده از فرمول‌های مختلف حسابداری و انجام محاسبات دقیق وجود دارد. تنها با این روش می‌توان گزارش‌های مالی جامع تهیه کرد و تحلیل‌های دقیق و قابل اعتمادی از وضعیت مالی شرکت به دست آورد. در ادامه، با انواع فرمول‌های حسابداری و روش محاسبه دقیق آن‌ها بیشتر آشنا خواهید شد.

فرمول حسابداری سود و زیان

یکی از مهم‌ترین فرمول‌های حسابداری، فرمولی است که سود و زیان یک کسب‌وکار را مشخص می‌کند. با استفاده از این فرمول، حتی اگر شرکتی در یک دوره زیان‌ده باشد، می‌توان سود خالص و سود ناخالص آن را به‌طور دقیق محاسبه کرد. این محاسبه، ابزاری کلیدی برای درک عمیق‌تر فرآیندهای مالی شرکت و سنجش میزان سوددهی یا زیان‌دهی کسب‌وکار است.

درصد سود ناخالص = سود ناخالص ÷ فروش خالص × ۱۰۰

درصد سود ناخالص = سود خالص ÷ فروش خالص × ۱۰۰

فرمول حسابداری نقدینگی

نقدینگی شرکت نشان‌دهنده توانایی آن در پرداخت بدهی‌های جاری است. به همین دلیل، محاسبه نقدینگی با استفاده از فرمول‌های اختصاصی برای تمامی کسب‌وکارها اهمیت ویژه‌ای دارد و می‌تواند ابزار ارزشمندی برای برنامه‌ریزی مالی و تصمیم‌گیری‌های آتی باشد. در ادامه با این فرمول‌ها و روش‌های محاسبه آن‌ها آشنا خواهید شد.

نسبت نقدینگی= ((وجوه نقدی + سرمایه‌گذاری قابل تبدیل به نقد) ÷ بدهی‌های جاری (فعلی))

نسبت تبدیل دارایی به نقد = ((وجوه نقدی ÷ دارایی‌های جاری) × ۱۰۰)

فرمول حسابداری موجودی کالا

این فرمول حسابداری بیشتر برای شرکت‌های بازرگانی کاربرد دارد که موجودی کالای آن‌ها را مشخص می‌کند. از آنجایی که داشتن موجودی کالا برای برنامه ریزی صحیح حیاتی است و به خرید و فروش کالا نیز کمک می‌کند، باید حتما به صورت دقیق محاسبه شود که نحوه انجام آن به شرح زیر است:

موجودی پایان دوره کالا =  موجودی کالا پایان دوره – خریدهای طی دوره + موجودی کالا اول دوره

فرمول حسابداری فروش خالص

برای محاسبه فروش خالص، لازم است که از کل ارزش فروش یا فروش ناخالص یک شرکت هزینه‌های مختلفی از جمله تخفیف، برگشت فروش و کمک هزینه کم شود تا بتوان فروش خالص را بدست آورد. این فروش در واقع درآمدی برای فروشنده است که برای معاملات در طول یک دوره مشخص بدست می‌آیند.

فروش خالص= تخفیف نقدی فروش – برگشت از فروش – کمک هزینه -فروش ناخالص

فرمول حسابداری بدهی و اعتبار

در هر شرکت، بخشی از دارایی‌ها از طریق بدهی‌ها تأمین می‌شود. با استفاده از فرمول نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام، می‌توان این نسبت و ساختار تأمین مالی شرکت را به‌خوبی بررسی کرد. علاوه بر این، برای آگاهی از میزان سود حاصل شده، می‌توان از نسبت پوشش سود به بدهی استفاده نمود. این دو فرمول کلیدی حسابداری بدهی و اعتبار نقش مهمی در برنامه‌ریزی مالی و تنظیم اسناد حسابداری دارند. نحوه محاسبه هر یک از این فرمول‌ها به شرح زیر است:

نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام= ((بدهی کل ÷ حقوق صاحبان سهام) × ۱۰۰)

نسبت پوشش سود به بدهی= سود خالص ÷ هزینه‌های مالی

فرمول حسابداری عملکرد

برای بررسی عملکرد مالی شرکت و اتخاذ تصمیم‌های مالی هوشمندانه، استفاده از فرمول‌های حسابداری عملکرد اهمیت حیاتی دارد. این فرمول‌ها به‌ویژه در برنامه‌ریزی سرمایه‌گذاری‌های آتی بسیار مفید هستند و می‌توانند به صاحبان سرمایه در بهینه‌سازی سود و کاهش زیان کمک کنند. در ادامه، با دو فرمول کلیدی حسابداری عملکرد و روش محاسبه دقیق آن‌ها آشنا خواهید شد.

بازده سرمایه گذاری: سود خالص ÷ سرمایه‌گذاری خالص

بازده سرمایه: (سود خالص ÷ سرمایه سرمایه‌گذاری) × ۱۰۰)

فرمول حسابداری سود خالص

اصلی‌ترین هدف سرمایه‌گذاری در یک کسب‌وکار، کسب سود است. این سود به صورت عددی و قابل ارائه بوده و از طریق گزارش‌های مالی اعلام می‌شود. برای محاسبه سود، کافی است هزینه‌های یک دوره مالی را از درآمد حاصل از فروش همان دوره کم کنیم تا سود خالص به دست آید. فرمول حسابداری سود خالص به شرح زیر است:

سود خالص= هزینه – درآمد (فروش)

فرمول حسابداری حاشیه ناخالص

حاشیه ناخالص با کسر هزینه‌های مستقیم فروش یک دوره مالی از درآمد حاصل از همان دوره به دست می‌آید. توجه داشته باشید که حاشیه ناخالص برابر با سود خالص نیست؛ برای رسیدن به سود واقعی، لازم است هزینه‌های عمومی و اداری نیز از آن کسر شوند.

حاشیه ناخالص= هزینه‌های فروش – درآمد (فروش)

فرمول حسابداری ارزش دفتری دارایی ثابت

طبق استانداردهای حسابداری، زمانی که یک شرکت دارایی ثابت خریداری می‌کند، هزینه خرید آن به عنوان ارزش دارایی ثبت می‌شود. با گذر زمان، دارایی ثابت مستهلک می‌شود و ارزش آن در ترازنامه کاهش پیدا می‌کند. برای تعیین ارزش دفتری دارایی ثابت، می‌توان از فرمول حسابداری زیر استفاده کرد:

ارزش دفتری یک دارایی= استهلاک انباشته – بهای تمام شده دارایی

فرمول حسابداری درآمد عملیاتی

درآمد عملیاتی به درآمدی گفته می‌شود که از فعالیت‌های اصلی و مستمر یک واحد تجاری حاصل می‌گردد. برای محاسبه این درآمد، کافی است هزینه‌های فروش، اداری و عمومی را از سود ناخالص کسر کنید تا درآمد عملیاتی واقعی شرکت مشخص شود.

درآمد عملیاتی = (هزینه‌های فروش+ هزینه‌های اداری+ هزینه‌های عمومی) – سود ناخالص

محاسب گران فرتاک؛ تسهیل محاسبات حسابداری برای مشاغل

فرمول‌های حسابداری، ستون فقرات فعالیت‌های حسابداران حرفه‌ای هستند و نقش کلیدی در انجام امور حسابداری، تهیه گزارش‌های مالی و حتی تعیین سود و زیان شرکت‌ها ایفا می‌کنند. در این مقاله با انواع فرمول‌های حسابداری آشنا شدید که محاسبه دقیق آن‌ها نیازمند دسترسی به داده‌های مالی مهم و صحیح است. شرکت محاسب گران فرتاک با ارائه خدمات حسابداری مالی دقیق و عرضه نرم افزار حسابداری سپیدار، بسیاری از فرآیندهای پیچیده حسابداری را برای کسب‌وکارها تسهیل و سریع‌تر می‌کند.