به عنوان حسابدار باید بدانید که ورود به عرصه حسابداری و فعالیت در شرکت‌های مختلف نیازمند پیروی از یک سری قوانین است. برای شفاف سازی این قوانین، تعهدات طرفین و جلوگیری از هر گونه اختلاف، می‌توان از قرارداد حسابداری کمک گرفت. این قراردادها تمامی تعهدات، قوانین، وظایف، میزان حقوق و … را تحت پوشش خود قرار می‌دهند و اگر به هر دلیلی هر گونه اختلاف و تناقضی میان شرکت و فرد حسابدار به وجود آمد، از طریق این قرارداد می‌توان به صورت قانونی آن را پیگیری نمود. آشنایی با قراردادهای حسابداری، نحوه تنظیم و انواع آن بسیار برای حسابداران مهم است که در این مقاله قصد داریم در مورد آن‌ها صحبت کنیم.
آنچه در این صفحه می‌خوانید
قرارداد حسابداری چیست؟
قرارداد حسابداری در واقع توافقنامه‌ای است که میان دو شخص حقیقی و حقوقی (یعنی کارفرما و حسابدار) بسته می‌شود. بر اساس این قرارداد، حسابدار موظف است که برای مدت زمان مشخصی به صورت تمام وقت، پاره وقت و یا پروژه‌ای خدمات حسابداری مالی و مالیاتی را به کارفرما ارائه کند. قراردادهای حسابداری یا بر اساس زمان بسته می‌شوند، یا بر اساس حجم مشخصی از کار. در هر صورت باید در این قرارداد حق الزحمه بر اساس ساعات اشتغال یا حجم کار مشخص شود تا طرفین در مورد تعهدات مالی خود اطلاعات کافی داشته باشند.
چرا به قرارداد حسابداری نیاز داریم؟
قراردادهای حسابداری میان کارفرما و حسابدار تنظیم می‌شوند تا بتوان کاملا تعهدات طرفین را شفاف‌سازی کرد. متاسفانه بسیاری از اختلافات میان کارفرما و حسابداران در شرکت‌ها و موسسات مختلف به دلیل عدم انعقاد قرارداد میان طرفین است که باعث می‌شود نه تنها ابهاماتی در ذهن در دو طرف در مورد وظایف ایجاد شود، بلکه هیچ گونه پیگرد قانونی نیز برای دو طرف امکان پذیر نخواهد بود. از جمله مهم‌ترین مزایای داشتن قراردادهای حسابداری می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- تعیین وظایف: وظایف دو طرف چه کارفرما چه حسابدار در قرارداد قید می‌شود. این موضوع باعث شفاف‌سازی شده و به بهینه سازی کار حسابداران نیز کمک می‌کند.
- پیشگیری از هر گونه اختلاف: از آنجایی که تمامی اطلاعات اعم از ساعات و حجم کاری در قرارداد ذکر می‌شود، می‌توان با وجود این قراردادها از هر گونه اختلاف جلوگیری کرد.
- امکان پیگیری قانونی: در صورتی که به هر دلیلی مشکلی در فرآیند کار به وجود بیاید، می‌توان با قرارداد حسابداری پیگرد قانونی انجام داد و برای ثبت شکایت از آن استفاده نمود.
- رفع ابهام برای طرفین: برای جلوگیری از هر گونه سوء استفاده، اضافه کاری بدون منطق و مشکلات رایج دیگر، می‌توان قرارداد حسابداری را تنظیم کرد. رفع ابهام برای طرفین می‌تواند کیفیت کار را بهبود ببخشد و از انتظارات بی‌جا جلوگیری کند.
آشنایی با انواع قراردادهای حسابداری
قراردادهای حسابداری را می‌توان برای مدت زمان یا حجم کار مشخص تنظیم نمود. بر اساس شرایط کارفرما، حسابدار و موضوع قرارداد، این قراردادها به دو گروه «قرارداد کار» و «قرارداد پیمانکاری» تقسیم‌بندی می‌شوند.
۱. قرارداد کار حسابداری
اولین نوع قرارداد حسابداری، قرارداد کار حسابداری است که بر اساس فصل دوم قانون کار میان حسابدار و کارفرما ثبت می‌شود. این قرارداد می‌تواند به صورت دائم و یا موقت باشد. در این نوع قرارداد، حسابدار به عنوان نیروی انسانی که توسط کارفرما استخدام شده است، شناخته می‌شود. بنابراین، کارفرما باید به ازای پرداخت حق الزحمه، حسابدار را به کار گیرد.
شرایط قراردادهای کار حسابداری
- بر اساس قراردادهای کار حسابداری دائم، لازم است که فرد به مدت ۴۴ ساعت در هفته، یعنی ۷ ساعت و ۳۳ دقیقه در روز در ساعات مشخصی در اختیار کارفرمای خود باشد.
- در صورتی که حسابدار برای مدت زمان بیشتری در اختیار کارفرما باشد، کارفرما موظف به پرداخت اضافه کاری است.
- بر اساس ماده ۳۴ قانون کار حسابداری که این نوع قرارداد را تنظیم کند، مستحق دریافت حق السعی از سوی کارفرماست که شامل حقوق پایه، مزایا و مزایای رفاهی مانند حق مسکن، بن خوار بار، پاداش افزایش تولید، مزایای غیر نقدی، حق اولاد و … هستند.
۲. قرارداد پیمانکاری حسابداری
یکی دیگر از انواع قرارداد حسابداری قراردادهای پیمانکاری است که بر اساس ماده ۱۰ قانون مدنی تنظیم می‌شود. این نوع قرارداد در واقع توافقی میان کارفرما و پیمانکار است و می‌تواند شرایط متفاوتی نیز داشته باشد.
شرایط قراردادهای پیمانکاری حسابداری
- در این نوع قرارداد حسابدار به ازای دریافت یک حق الزحمه متعهد می‌شود که خدمات حسابداری مالیاتی و مالی را به کارفرما ارائه کند، ولی نیروی استخدامی کارفرما محسوب نمی‌شود.
- حقوق و وظایف تعیین شده در این نوع قرارداد، با قرارداد کار کاملا متفاوت است.
- معمولا در قراردادهای پیمانکاری ساعات انجام کار مهم نیست، بلکه اتمام کار بر اساس موضوع قرارداد در زمان تعیین شده اهمیت دارد.
در قراردادهای حسابداری چه وظایف و تعهداتی برای حسابدار در نظر گرفته می‌شود؟
بسته به نوع قرارداد حسابداری و خدمات قابل ارائه، وظایف و تعهداتی متفاوتی به حسابدار در قرارداد محول می‌شوند. از جمله بعضی از این وظایف مهم که عمدتا در قراردادها نیز قید می‌شوند، شامل:
- اجرای محاسبات دقیق مربوط به مخارج و دستمزد کارکنان
- کار کردن به صورت دقیق، منظم و ارائه گزارشات مرتبط با امور مالی به صورت متناوب
- آشنایی دقیق با محیط نرم افزارهای حسابداری همچون نرم افزار حسابداری سپیدار
- انجام امور حسابداری مالی بر اساس آخرین تغییرات قوانین و استانداردهای حسابداری
- انجام امور حسابداری مالیاتی و تنظیم اظهارنامه‌های تخصصی بر اساس قوانین تعیین شده
- تنظیم لیست بیمه برای هر یک از کارمندان در شرکت
- انجام محاسبات تخصصی در مورد سود و زیان شرکت‌ها
- کار با سامانه مودیان مالیاتی و ارسال اظهارنامه‌ها و مدارک مورد نیاز
نکات مهم برای تنظیم قرارداد حسابداری
قبل از تنظیم قرارداد حسابداری، به خصوص اگر در این زمینه اطلاعات کافی ندارید، با یک فرد متخصص مشورت کنید. بررسی نمونه قرارداد حسابداری، موازین و توضیحات داده شده در قراردادها نیز می‌تواند برای تنظیم یک قرارداد مناسب کمک کننده باشد. برای اینکه قرارداد شما اعتبار قانونی داشته باشد، حتما به نکات زیر برای تنظیم آن توجه کنید.
- ذکر قوانین مدنی جدید: در متن قرارداد قوانین مدنی جدید در مورد وظایف محوله، دستمزد، میزان ساعات کار و … اطلاعات ارائه کنید. در صورتی که اطلاعات کافی در مورد این قوانین ندارید، از افراد متخصص کمک بگیرید.
- شفاف سازی تمامی بندهای قرارداد: برای تمامی بندهای قرارداد شفاف سازی انجام دهید. هیچ گونه ابهامی نباید برای بندی از قرارداد باقی بماند که باعث شود در پیگیری‌های آتی دچار مشکل شوید.
- اطمینان از حسن نیت طرفین: قبل از تنظیم قرارداد مطمئن شوید که طرفین قرارداد برای تنظیم این قرارداد حسن نیت دارند و قصد دارند که پس از شروع همکاری به بهترین نحو کار خود را انجام دهند.
- ذکر دقیق وظایف: تمامی وظایف و مسئولیت‌های دو طرف قرارداد را به صورت دقیق بیان کنید. اگر تبصره و جزئیات خاصی برای هر یک از وظایف دارد، آن‌ها را نیز بیان نمایید.
- توضیح در مورد ضمانت‌های طرفین: ضمانت‌های طرفین برای انجام وظایف و تعهدات مربوط به خود را در قراردادهای حسابداری ثبت و تنظیم کنید. این به شفاف سازی و اعتمادسازی بیشتر کمک می‌کند.
- توضیح تبصره‌های لازم: ممکن است برای هر بند شرایط خاصی لحاظ شود و استثنائاتی نیز وجود داشته باشند. از این جهت باید حتما در قراردادهای حسابداری تبصره‌های لازم را ذکر کنید. گاهی این تبصره‌ها راه نجاتی برای دو طرفین محسوب می‌شوند.
جمع‌بندی
قرارداد حسابداری یک توافق نامه میان دو طرف یعنی کارفرما و حسابدار است که در آن بندها و تبصره‌هایی برای توضیح بیشتر در مورد روند انجام کارها و وظایف محول شده داده می‌شود. این قرارداد می‌تواند برای شروع کار حسابداران یک سند مهم باشد و در صورت بروز مشکل، به عنوان برگه‌ای برای پیگیری قانونی استفاده شود. از این جهت تنظیم قرارداد حتی برای کارهای حسابداری ساده و دوره همچون خدمات حسابرسی بسیار حائز اهمیت بوده و باید بر اساس قوانین و تبصره‌های مورد نیاز انجام شود.
بدون دیدگاه